دکتر حمید ملانوری‌شمسی استاندار همدان
همدان، این شهر باستانی، به‌عنوان یکی از کهن‌ترین پایگاه‌های تاریخ و تمدن ایران زمین شناخته می‌شود؛ پایتختی کهن که پیوندی عمیق با سیر تحولات فرهنگی، علمی و تمدنی ایران دارد. همدان نه تنها مرکز قدرت‌ها و حکومت‌های متعددی بوده، بلکه خانه و بستر رشد و نمو اندیشه‌های برتر ایرانی - اسلامی هم بوده است. به همین دلیل، اختصاص دادن یک روز ویژه به‌نام «روز همدان» فرصتی است تا یادآور شویم این شهر تاریخی همچنان در مسیر ترویج فرهنگ و تمدن اصیل ایرانی – اسلامی جایگاه ویژ‌ه‌ای دارد. تخصیص نام «ابن‌سینا» به روز پزشک و همچنین همزمانی آن با روز همدان نیز اتفاقی مبارک و سرشار از معناست. ابن‌سینا، بزرگترین حکیم و متفکر ایرانی، بخشی از زندگی و فعالیت‌های علمی‌اش را در همدان رقم زده است؛ این همزمانی، نمادی روشن از اتصالی ارزشمند میان تمدن، دانش و تاریخ ایرانی – اسلامی است؛ پیوندی که نقش برجسته همدان در پرورش و تقویت خرد و دانش در بستر فرهنگ ایرانی اسلامی را یادآور می‌شود. بر همین اساس؛ به این متفکر برجسته‌ی جهان اسلام و ایران نیز باید همه جانبه نگریست؛ امروز، اگرچه در افکار عمومی و برخی رسانه‌ها، ابن‌سینا بیشتر به عنوان پزشک معرفی و شناخته شده است؛ اما اگر نگاهی عمیق‌تر و تخصصی‌تر داشته باشیم، جایگاه او به عنوان فیلسوفی بزرگ و پیشگام در تفکر فلسفی جهان اسلام اهمیت و ارزش افزون‌تری دارد. ابن‌سینا نه تنها در گستره پزشکی، بلکه در زمینه فلسفه و منطق، چهارچوبی منسجم، جامع و بی‌نظیر بنیان نهاده است. بیراه نیست اگر بگوییم او برای نخستین بار تلاش کرد علوم فلسفی را در قالب مجموع‌های دقیق و مدون گردآوری کند و به عنوان پایه‌گذار یکی از اولین دائره‌المعارف‌های فلسفی شناخته شود. به همین دلیل، صرف نگاه به او به عنوان طبیبی برجسته، بخش مهمی از عظمت اثرگذاری او را کمرنگ می‌کند. ابن‌سینا در فلسفه، توانسته توفیقی بزرگ در ترکیب «خرد فلسفی» با درک معنوی و دینی به دست آورد و نظام «عقل دینی» را بنیان نهد که این وجه از میراث او تأثیر عمیقی بر تمدن اسلامی و حتی‌اندیشه‌های فلسفی جهان داشته است. و همینجاست که همدان به عنوان میزبان حیات و ممات این حکیم متفکر، فرصت تاریخی ارزشمندی در اختیار دارد تا به عنوان «مرکز ترویج عقلانیت و تفکر فلسفی در تمدن ایرانی-اسلامی» معرفی شود. این شهر می‌تواند پایگاه مهمی برای توسعه علوم انسانی و نرم‌افزار فرهنگی در کشور باشد؛ جایی که «دانش» و «فلسفه» با «سنت تاریخی» پیوند می‌خورند و رواج عقلانیت فلسفی و علمی در جامعه گسترش بیشتر می‌یابد. به همین اعتبار؛ همدان غیر از گردشگران عمومی برای گردشگران حوزه‌های علمی و فلسفی و پزشکی نیز که علاقه‌مند به جایگاه‌های تاریخی و تفکر فلسفی و علمی در جهان هستند فرصتی مغتنم برای بازدید و تأمل فراهم می‌آورد. در پایان، بزرگداشت روز همدان و روز پزشک به نام ابن‌سینا، علاوه بر پاسداشت پیشینه تاریخی و فرهنگی، فرصتی است برای تجدید توجه به فلسفه ناب و دانش عمیق این حکیم و پزشک برجسته که میراثش همچنان چراغ راه ماست. ما در دنیای پیشرفته امروز، نیاز داریم تا تفکر فلسفی ابن سینا را در راستای پیشرفت فرهنگ اسلامی و ایرانی رواج دهیم. این امر نه تنها در ارتقای علوم انسانی در کشور تأثیر دارد، بلکه می‌تواند به تقویت فرهنگ علم‌گرایی و عقل‌گرایی در جامعه ما کمک کند.