چگونه ممکن است یک استان، در فاصلهی چند ماه، از نگاه یک نهاد واحد به دو تصویر کاملاً متضاد فروکاسته شود؟ استان همدان، بر اساس ارزیابی رسمی معاونت عمرانی وزارت کشور، در ۲۲ مردادماه ۱۴۰۴ رتبه پنجم کشوری را به دست میآورد، اما همان استان، در آذرماه همان سال ناگهان به رتبه ۲۸ سقوط میکند؛ آن هم بیآنکه نه تغییری منفی در ساختار مدیریتی رخ داده باشد، نه پروژهای متوقف شده، و نه شاخصی از عقبگرد عمرانی در میدان عمل مشاهده شود.
این اختلاف فاحش، پیش از آنکه متوجه عملکرد استان باشد، پرسش جدی درباره خودِ سازوکار رتبهبندی ایجاد میکند. حتی اگر فرض کنیم در این بازه زمانی هیچ اقدام تازهای هم انجام نمیشد، باز چنین سقوطی در رتبه، از نظر منطقی و کارشناسی قابل دفاع نبود؛ چه برسد به آنکه در همین دوره، همدان شاهد رشد بیسابقه اعتبارات عمرانی، تحقق ۱۰۰ درصدی تخصیصها، اجرای پروژههای زیرساختی معطلمانده و تدوین اسناد راهبردی توسعه بوده است.
از این منظر، مسئله صرفاً دفاع از یک معاونت یا یک دستگاه اجرایی نیست؛ بلکه دفاع از منطق ارزیابی، ثبات معیارها و عدالت در داوری است. اگر خروجی میدان، با آمار رسمی، گزارشهای میدانی و شاخصهای تحققیافته همخوانی دارد، چگونه میتوان با یک جابهجایی عددی، تصویری کاملاً معکوس از عملکرد ساخت؟ این گزارش، با تکیه بر دادهها و مستندات رسمی، میکوشد به این تناقض پاسخ دهد و نشان دهد که چرا ارزیابی اخیر وزارت کشور، نهتنها با واقعیتهای عمرانی استان همدان همخوان نیست، بلکه بهطور جدی نیازمند بازنگری و شفافسازی است.
عملکردی عمدتاً مثبت
آنچه از برآیند اقدامات در منظر عمومی برمیآید معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری همدان در دوره دولت چهاردهم عملکردی عمدتاً مثبت و رو به رشد داشته است و ارزیابی اخیر معاونت عمرانی وزارت کشور بیانصافانه و ناعادلانه به نظر میرسد.
معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری همدان همانند دیگر حوزههای هم پایه در استانهای کشور مسئولیت نظارت بر پروژههای زیرساختی، تخصیص اعتبارات و هماهنگی دستگاههای اجرایی را بر عهده دارد، با تمرکز بر افزایش بودجه و اجرای پروژههای کلیدی، گامهای مؤثری در توسعه عمرانی استان برداشته است. با این حال، چالشهایی مانند شرایط اقلیمی نامساعد و نیاز به هماهنگی بیشتر بین دستگاهها، مانع از تحقق کامل پتانسیلها شده است.
بررسی دستاوردها، چالشها و ارزیابی کلی و پیشرفتهای معاونت عمرانی در دوره استقرار دولت وفاق، موفقیت چشمگیری در جذب و تخصیص اعتبارات داشته است، که پایهای برای اجرای پروژههای عمرانی فراهم کرده است.
رشد چشمگیر اعتبارات عمرانی
کلیدیترین دستاوردها عبارتند از: رشد چشمگیر اعتبارات عمرانی: اعتبارات تملک داراییهای سرمایهای استان در سال ۱۴۰۳ به ۳۴ هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال (۳۴۰۰ میلیارد تومان) رسید، که نسبت به سال ۱۴۰۲ (۱۰۰ میلیارد تومان) رشدی ۳۴ برابری را نشان میدهد.
این رشد، نتیجه پیگیریهای معاونت و هماهنگی با سازمان برنامه و بودجه بوده و تا اواسط سال ۱۴۰۳، بیش از ۱۷۰۰ میلیارد تومان (۵۱ درصد) تخصیص یافته است. در سال ۱۴۰۴ نیز، روند حمایتی ادامه یافته و سهم استان از اعتبارات ملی به بیش از ۴۵ هزار میلیارد ریال رسیده، با جذب ۱۰۰ درصدی اعتبارات بازپرداخت فروش اموال دولتی.
تحقق ۱۰۰ درصدی اعتبارات: استان همدان در سال ۱۴۰۳، ۱۰۰ درصد اعتبارات عمرانی خود را جذب و هزینه کرد، که این میزان نسبت به سال قبل ۶۷ درصد رشد داشته (از ۳۷۰۰ میلیارد تومان به بیش از ۶۲۰۰ میلیارد تومان).
این موفقیت، نشاندهنده توانایی و کارایی معاونت در نظارت و پیگیری رئوس وظایف تفویض شده است، به ویژه در حوزه تملک داراییهای سرمایهای (۱۷ هزار و ۶۴۰ میلیارد ریال).
اجرای پروژههای کلیدی
کنارگذر غربی همدان: این پروژه مهم حملونقلی بعد از پانزده سال زیر بار بودن در موسم اربعین در حال اجرا است و پیشرفت قابل توجهی داشته، که به کاهش ترافیک و بهبود اتصالات استان کمک میکند.
ایجاد ۱۳٫۵ کیلومتر جاده ارتباطی از نهاوند به فیروزان
تکمیل پل حاجعلی مراد و بر طرف کردن نقطه حادثه خیز
ایجاد جاده مواصلاتی بین شهرستانهای تویسرکان به کنگاور، ملایر، آورزمان و نهاوند
آبرسانی روستایی: از ابتدای ۱۴۰۳، عملیات آبرسانی به ۲۰۰ روستا آغاز شده، که بخشی از جهاد آبرسانی استان است و بر توسعه روستایی تمرکز دارد.
پروژههای محلی: در سطح شهرستانها، مانند شهرداری منطقه یک همدان، ۴۴۰ میلیارد تومان برای اجرای بیش از ۵۰ پروژه عمرانی (مانند آسفالتریزی و فضای سبز) اختصاص یافته است و صدها پروژه دیگر
با تشکیل جلسات منظم و مستمر کارگروها، ماده پنج شوراها و... نسبت به حلوفصل پروندهایی که بیش از چهل سال در بایگانیهای مختلف خاک میخوردند اقدام شد
بی شک هم استانیهای عزیز میتوانند بر این مهم شهادت دهند در حالی که همه استانهای کشور با ناترازی برق و قطعیهای چهار ساعت آب شرب در استانها مواجه بودند، اما همدان قطعی نداشتیم
همچنین، سهم شهرستان همدان از اعتبارات ۱۴۰۳ بیش از ۲۸۳ میلیارد تومان بوده است.
برنامهریزی بلندمدت: رونمایی از «نقشه جامع تحول و پیشرفت استان همدان» در مهر ۱۴۰۴، یکی از دستاوردهای برجسته است. این سند، مسیر توسعه همهجانبه در حوزههای عمرانی، اقتصادی و زیستمحیطی را ترسیم میکند و بر رشد پایدار تمرکز دارد، که مستقیماً تحت نظارت معاونت عمرانی تدوین شده است.
این دستاوردها، حاکی از رویکرد فعال معاونت در پیگیری بودجه و نظارت برلز اجرا است، که منجر به شتابگیری پروژهها شده. چالشها و نقاط ضعف با وجود پیشرفتها، برخی چالشها عملکرد را تحت تأثیر قرار داده است
شرایط اقلیمی نامساعد: معاون عمرانی استاندار در آبان ۱۴۰۴ اعلام کرد که وضعیت بارشها در همدان مناسب نیست و این امر بر پیشرفت پروژههای عمرانی (مانند راهسازی) تأثیر منفی گذاشته است.
با این حال، تلاش برای ادامه روند حمایتی در سال ۱۴۰۴ ـ ۱۴۰۵ ادامه دارد.
هماهنگی بینسازمانی: تأکید مکرر معاونت بر لزوم تعامل بیشتر مدیران و حرکت در چارچوب قانون، نشاندهنده چالشهایی در هماهنگی دستگاهها است.
بازدیدهای میدانی، مانند بازدید از ساختمان استانداری در مهر ۱۴۰۴، برای رفع این موانع انجام شدهاست.
از نظر کارشناسان امر ارزیابی کلی عملکرد معاونت عمرانی استانداری همدان در این دوره را میتوان مثبت وامیدوارکننده ارزیابی کرد و امتیاز تقریبی ۸ از ۱۰ را برایش قائل شد، رشد بیسابقه اعتبارات و تحقق ۱۰۰ درصدی آنها، همراه با اجرای پروژههای زیرساختی کلیدی، نشاندهنده مدیریت کارآمد و پیگیری مستمر است.
این معاونت توانسته استان را در مسیر توسعه پایدار قرار دهد، به ویژه با تدوین نقشه جامع تحول. با این وجود، برای بهبود، تمرکز بیشتر بر مدیریت چالشهای اقلیمی و تقویت هماهنگی بینسازمانی ضروری است. در سال ۱۴۰۴، با ادامه روند فعلی، انتظار میرود دستاوردها دوچندان شود، به شرط تخصیص بهموقع بودجه ملی (که در بودجه ۱۴۰۴ به ۵۴۰ هزار میلیارد تومان برای کل کشور رسیده).
این تحلیل که بر اساس گزارشهای رسمی تهیه شده است این سؤال را در اذهان عمومی ایجاد میکند که معاونت عمرانی وزارت کشور بر چه اساسی رتبهبندیها در استانها انجام میدهد، که حوزه معاونت امور هماهنگی عمرانی استانداری همدان در تاریخ ۲۲ مرداد ماه ۱۴۰۴ رتبه پنجم کشور معرفی میشود و امسال با بودجه کمتر و کاردر رتبه 28 قرار میگیرد؟ چرا ؟