مهدی جمالی‌نژاد در گفت‌وگو با ایسنا درباره موضوع انحلال یا ادغام سازمان امور عشایر اظهار کرد: جامعه عشایر یکی از جوامع سه‌گانه ایران عزیزمان است که مراکز تولید و ضامن امنیت‌غذایی کشور هستند. یک چهارم و حدود ۲۵ درصد از گوشت قرمز و ۳۵ درصد صنایع‌دستی کشور توسط این جامعه بی‌ادعا، تولید می‌شود، همچنین در حوزه‌های مختلف و به‌ویژه گردشگری و صنایع دستی دارای ظرفیت‌های بسیار زیادی هستند.
وی با بیان اینکه جامعه عشایر جامعه‌ای هویت‌بخش و پاسداران هویت ایرانی و اسلامی هستند، افزود: عشایر علاوه بر نقش تولیدی، در نقش پدافند غیرعامل انسانی و مرزداران بی‌مزد و منت، پاسداران حفاظت محیط زیست و مرتع‌داران واقعی هستند.
استاندار اصفهان بیان کرد: سازمان امور عشایر تنها سازمان تخصصی و خدمت‌رسان جامعه عشایری، فارغ از محدودیت‌های تقسیمات کشوری با انعطاف‌پذیری اداری در طول چهار دهه گذشته منشا خدمات بی‌بدیلی بوده است.
هرگونه ادغام و یا انحلال سازمان امور عشایر موجب آسیب و اختلال در خدمت‌رسانی می‌شود
جمالی‌نژاد افزود: با توجه به شرایط خاص اقتصادی، اجتماعی و تولیدی جامعه عشایری، یقینا هرگونه ادغام و یا انحلال این سازمان خدمات‌رسان در سایر دستگاه‌ها موجب آسیب و اختلال در خدمت‌رسانی به جامعه عشایری می‌شود. علاوه بر این، تابلو سازمان امور عشایر تنها نشان و المان عشایری در تهران به‌عنوان پایتخت ایران است. این سازمان برای عشایر هویت‌بخش است.
وی ادامه داد: با توجه به نقش حیاتی و ملموس عشایر در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی کشور، مخالفت با انحلال سازمان عشایری و ادغام آن در سازمان‌های دیگر مبتنی بر دلایل منطقی و متقنی است که اولین آن تخصصی بودن مسائل عشایری است؛ ساختار اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی عشایر ایران بسیار پیچیده و متمایز از جامعه یکجانشین است. سازمان امور عشایر با بهره‌گیری از دهه‌ها تجربه و نیروهای متخصص، توانسته این پیچیدگی‌ها را درک و مدیریت کند. ادغام این نهاد در سازمان‌های بزرگ‌تری مانند وزارت جهاد کشاورزی، به‌طور حتم باعث خواهد شد که مسائل عشایری در اولویت‌های پایین‌تر قرار گیرد و تخصص منحصربه‌فرد این حوزه به حاشیه رانده شود.
خطر نادیده گرفتن هویت و فرهنگ عشایری
استاندار اصفهان بیان کرد: کارشناسان سازمان امور عشایر شناختی عمیق از ایلات و طوایف، مسیرهای کوچ، مراتع و چالش‌های خاص هر منطقه دارند. چنین دانشی، در ساختارهای ادغام‌شده و متمرکز، به‌راحتی از بین می‌رود و جای خود را به تصمیم‌گیری‌های غیربومی و کلی‌نگر می‌دهد.
جمالی‌نژاد افزود: دومین دلیل منطقی، خطر نادیده گرفتن هویت و فرهنگ عشایری است، چرا که عشایر حاملان میراث فرهنگی، آداب و رسوم، صنایع دستی و زبان‌های اصیل ایرانی هستند؛ نمونه‌های زنده این میراث را می‌توان در مناطق عشایرنشین سمیرم و فریدونشهر مشاهده کرد. سازمان امور عشایر نقش مستقیمی در ثبت، حفظ و ترویج این گنجینه‌های ارزشمند دارد. ادغام این سازمان می‌تواند منجر به کمرنگ شدن این مأموریت حیاتی و همگون‌سازی ناخواسته عشایر در ساختارهای شهری و یکجانشین شود.
تضعیف اقتصاد تولیدمحور عشایر
وی ادامه داد: جامعه عشایری بر پایه نظام ایلی، ریش‌سفیدی و مدیریت درون‌سازمانی شکل گرفته است. تنها نهادی که می‌تواند با این ساختار اجتماعی منحصربه‌فرد تعامل مؤثر و محترمانه داشته باشد، سازمانی است که به‌طور اختصاصی برای همین منظور تأسیس شده است.
استاندار اصفهان تضعیف اقتصاد تولیدمحور عشایر را سومین دلیل مخالفت با ادغام یا انحلال سازمان امور عشایر دانست و گفت: عشایر سهم قابل‌توجهی در تولید گوشت، شیر و پشم کشور دارند. سازمان امور عشایر با ارائه خدمات دامپزشکی، اصلاح نژاد دام، مدیریت مراتع و برنامه‌ریزی بومی کوچ، نقش مستقیم در تقویت این بخش تولیدی ایفا می‌کند. ادغام می‌تواند به کاهش این خدمات تخصصی و افت بهره‌وری منجر شود. عشایر، به‌واسطه وابستگی معیشتی به مراتع، حافظان طبیعی این عرصه‌ها هستند. سازمان امور عشایر با آموزش مدیریت پایدار مراتع و پیشگیری از تخریب آن‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند. واگذاری این وظیفه به نهادی با مأموریت‌های گسترده‌تر می‌تواند به نادیده گرفته شدن این مأموریت حساس منجر شود.
جمالی‌نژاد افزود: چهارمین دلیل، تأثیر منفی بر امنیت غذایی و مرزی است، زیرا تضعیف نظام تولید عشایری مستقیماً بر امنیت غذایی کشور اثرگذار است؛ چرا که بخشی از تولیدات دامی و پروتئینی کشور به این قشر وابسته است. علاوه بر این بخش مهمی از عشایر در مناطق مرزی کشور سکونت دارند یا در این نواحی کوچ می‌کنند. حضور آنان به‌عنوان «مرزبانان طبیعی» نقش پدافندی و امنیتی غیرقابل‌انکاری دارد. سازمان امور عشایر با ارائه خدمات به این جوامع، موجب تثبیت جمعیت و تقویت امنیت مرزها شده است. ادغام این سازمان می‌تواند این نقش استراتژیک را تضعیف کند.
وی کاهش اثربخشی خدمات‌رسانی را پنجمین دلیل مخالفت دانست و گفت: سازمان امور عشایر به دلیل ساختار مأموریتی متمرکز و چابک خود، قادر است خدمات را به‌صورت میدانی و مستقیم در مناطق عشایری ارائه دهد. در یک ساختار ادغام‌شده، بوروکراسی گسترده و پیچیدگی‌های اداری می‌تواند مانع از خدمات‌رسانی مؤثر و سریع شود. این سازمان عملاً «صدای عشایر در دولت» است و مطالبات و دغدغه‌های آنان را مستقیماً به سیاست‌گذاران منتقل می‌کند. ادغام آن می‌تواند این پل ارتباطی مؤثر را قطع کرده و عشایر را در بیان مشکلات خود ناتوان سازد.
ادغام سازمان امور عشایر تجربه‌ای ناموفق و نوعی عقب‌گرد است
استاندار اصفهان تصریح کرد: ششمین دلیل تجربه تاریخی ناموفق ادغام‌ها است، زیرا تجربه‌های پیشین از ادغام یا حذف نهادهای تخصصی نشان داده که چنین تصمیماتی اغلب به کاهش بهره‌وری، از دست رفتن تخصص و نارضایتی ذی‌نفعان منجر شده است. انحلال سازمان امور عشایر و ادغام آن در نهادهای دیگر، در واقع نوعی عقب‌گرد استراتژیک خواهد بود که نه‌تنها مشکلات را حل نمی‌کند، بلکه می‌تواند بحران‌های جدیدی در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی ایجاد کند. این اقدام نه تنها مشکلات موجود را حل نمی‌کند، بلکه می‌تواند بحران‌های جدیدی در ابعاد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی ایجاد کند.
جمالی‌نژاد خاطرنشان کرد: راه حل صحیح، تقویت، نوسازی و توانمندسازی سازمان عشایری با ارائه بودجه کافی، به کارگیری نیروهای جوان و متخصص و استفاده از فناوری‌های روز برای بهبود خدمات‌رسانی به این قشر زحمتکش و تولیدکننده است.
وی عشایر را سرمایه‌ای ملی دانست و گفت: حفظ نهادی که مستقیماً مسئول خدمت‌رسانی به آنان است، یک ضرورت انکارناپذیر برای توسعه متوازن و پایدار کشور است. یقینا بحث ادغام امور عشایر نیاز به بررسی های کارشناسی بیشتر دارد زیرا عشایر جامعه سوم کشور هستند و کشور به تولیدات این جامعه مولد نیاز دارد.
استاندار اصفهان با بیان اینکه عشایر استان اصفهان از سه ایل بزرگ بختیاری، قشقایی و عرب جرقویه تشکیل شده و ایل بختیاری و ایل قشقایی دو ایل بزرگ کشور هستند که یک سوم عشایر کشور را تشکیل می‌دهند، گفت: عشایر ایران شامل ۱۰۱ ایل و ۵۰۰ طایفه مستقل می‌باشند. عشایر استان اصفهان با جمعیتی حدود ۱۲ هزار خانوار معادل ۶۰ هزار نفر هستند.
جمالی‌نژاد درمورد توانمندی‌های عشایر استان خاطرنشان می‌کند: عشایر حدود یک میلیون رأس دام سبک دارند که سالانه بین ۱۰ هزار تا ۱۲ هزار تن گوشت قرمز تولید می‌کنند، همچنین حدود ۳۵ درصد از صنایع دستی استان متعلق به جامعه عشایری است. عشایر استان، سالانه ۷۰۰۰ تن لبنیات، ۱۲۰هزار تن سیب درختی، ۶۵ هزارتن محصولات کشاورزی و ۵۰۰ تن عسل تولید می‌کنند.